Savaş Sanatı

İnsanlık tarihinin en eski ve üzerinde en fazla araştırma ve tartışma yapılmış strateji eseridir.

Sun Zi der ki: “Talimatlar açık değilse, emirler anlaşılmıyorsa, bu komutanın suçudur; fakat talimat ve emirler açık ve net olduğu halde kurala uyulmuyorsa, bu takım komutanlarının suçudur.”

Sun Zi der ki: “Hükümdar sadece güzel sözleri sevmektedir, ancak onları hayata geçiremez.”

1972 yılında Yin Que Shan’da bulunan Han Hanedanı dönemine ait bir mezarda Han dönemi kopyasına ulaşılmıştır. Eser 13 bölümden ve yaklaşık 2700 Çince imden oluşmaktadır.

Bilindiği gibi Çincenin birden çok transkripsiyon sistemi vardır, çeviride bugün bütün dünyada kabul edilmekte olan Pin-Yin sistemi kullanılmıştır. Yazarın adı bu nedenle “Sun Tzu” değil “Sun Zi” olarak yazılmıştır.

Çince yaşayan tek resim yazı dilidir.

(Eser Hakkında Bölümünden)

Savaş bir ülkenin baş sorunu, ölüm kalım yeri, var olma ya da yok olma yoludur; muhasebesiz olmaz.

Ben noktayı hesaba katıp, ona göre durum değerlendirmesi yapmak gerekir:
– yol (halkın yöneticisi ile aynı düşünceyi paylaşması)
– gök (karanlık-aydınlık, soğuk-sıcak, zaman-mevsim)
– yer (uzaklık-yakınlık, tehlikelilik-güvenlilik, genişlik-darlık, kurtuluşsuzluk-kurtuluşluluk)
– komutan (erdemlilik, güvenirlilik, insancıllık, cesaret, ciddiyet)
– kural (askeri birliklerin öğrenme biçimi, subayların rütbelendirilmesi, ikmal yolları ve askeri harcamalar)

Önce artılar dikkate alınarak planlama yapılır, daha sonra durum değerlendirilerek bunun dışında hareket edilebilir. Durumu değerlendirmek demek, fırsatları kullanarak harekete geçmek demektir.

Yemle ve kandır, kargaşa çıkart ve ele geçir, dirençliyse ona göre hazırlan, güçlüyse ondan sakın, sinirliyse onu kızdır, tevazu göster ki gerçek sanıp mağrurlaşsın, dinleniyorsa rahatsız et, aralarında birlik varsa ayır, ona hazırlanma fırsatı vermeden saldır, beklemediği anda ortaya çık. Bunlar savaş erbabının başarı sırlarıdır, önceden kestirilemez.

Askerlikte esas olan galibiyettir, oyalanmak değil!
Bu nedenle askerlikten anlayan bir komutan halkın hayatını elinde tutan, bir ülkenin selametini tayin eden kişi demektir.

Askerlikte kural on katıysan kuşat, beş katısan saldır, bir katıysan dağıt, denksen hakkından gelebil, azsan çekilebil, zayıfsan kapışmaktan kaçındır. O nedenle zayıf bir ordu bilinçsizce direnirse güçlü bir düşmanın tutsağı olur.

Şu beş noktaya bakıldığında kazanç önceden görülebilir:
– savaşabileceğini ya da savaşamayacağını bilen kazanır.
– sayısal farkı değerlendiren kazanır.
– astı üstü tek yürek olan kazanır.
– hazırlıklı olup hazırlıksız olanı bekleyen kazanır.
– yetenekli komutanına hükümdarı karışmayan kazanır.
İşte bu beş nokta kimin kazanacağını öğrenme yoludur.

Bu nedenle “karşısındakini ve kendini bilen hiçbir savaşta tehlikeye düşmez; karşısındakini bilmeyen, sadece kendini bilen bir kazanır, bir kaybeder; karşısındakini de, kendini de bilmeyen her savaşta mutlaka tehlikeye düşer” denir.

Eskilerin iyi savaşçıları önce yenilmezliği sağlar, ondan sonra düşmanın yenilebilirliğine bakarlardı.

Baş edilemezlik kendimize, baş edilebilirlik düşmana bağlıdır. Bu nedenle iyi bir savaşçı yenilgiye uğratılamayacağı koşulları yaratabilir, ama düşmanı yenilgiye uğratabilecek koşulları yaratamaz. Onun için “zafer önceden görülebilir ama yaratılamaz” denir.

Yenemeyen savunur, yenecek olan hücum eder.

Yetersizsen savun, fazlan varsa saldır.

İyi savunma yapan dokuz yerin altında saklanır, iyi saldırı yapan dokuz göğün üstünde hareket eder; böylece kendini korurken tam bir zafer kazanabilir.

Askerlikte kuralın birincisi ölçü, ikincisi nicelik, üçüncüsü hesaplama, dördüncüsü tartı, beşincisi zaferdir. Toprak ölçüyü, ölçü niceliği, nicelik hesabı, hesap zafer tayin eder.

Savaşanlar [hep] cepheden kapışır, [ama] sürpriz manevralar zaferi tayin eder. O nedenle iyi sürpriz manevra yapanlar gök ve yer gibi sonsuz değişken, dereler, ırmaklar gibi tükenmezdirler. Bitip yeniden başlarlar güneş ve ay gibi. Ölüp yeniden dirilirler dört mevsim benzeri.

Kargaşa düzenden doğar, korku cesaretten doğar, zayıflık güçten doğar. Düzen [ya da] düzensizlik sayıdadır [örgütlenmededir]. Cesaret [ya da] korkaklık tavırdadır. Güçlülük [ya da] güçsüzlük görünümdedir.

Onun için savaşanların duruşu yüksek bir dağdan yuvarlanacak yuvarlak bir kayanınki gibi bir duruştur.

Askeri konuşlanış suyun duruşu gibidir, su yüksekten aşağıya doğru akar, askeri konuşlanış da [düşmanın] güçlü tarafından sakınıp zayıf tarafına saldırmaktır; su nasıl ki yerin şekline uyarak aşağı doğru akarsa savaş da düşmanın durumuna göre zaferi tayin eder.

Harekatın zorluğu dolambaçlı olanı düze, dezavantajı avantaja çevirmektir.

Dolambaçlı ve düz yolu önceden bilip planlama yapan kazanır, bu askeri harekatın kuralıdır.

Sabah askerlerin savaşma isteği yüksek, gün ortası biraz daha az olur ve akşam da geri çekilmeye yatkın olurlar.

Bu nedenle komutanı bekleyen beş tehlikeli hatası olabilir: ¹Ölümüne savaşırsa düşman tarafından yok edilebilir, ²korkaklık tutsak olmak demektir, ³paniğe kapılıp kaçmak aşağılanmak demektir, ⁴çok mağrur olur kendine güvenirse sonunda utanç duyacak bir duruma düşebilir, ⁵adamlarına fazla düşkün olursa zor durumda kalabilir.

¹Askerin firar etmesi, ²disiplinsiz olması, ³[zayıf askerler yüzünden ordunun] batağa saplanması, ⁴[isyan çıkıp] ordunun dağılması, ⁵kargaşa çıkması, ⁶yenilgiye uğramak; işte bu altı durum doğal olan felaketler değil, komutanın hatasıdır.

Askerlerimin fazladan zenginliğinin olmaması onların zenginliği sevmemesinden, ölümden korkmamaları uzun yaşamak istememelerinden değildir.

Düşmanın açığını bulursan derhal saldır. [Düşman] için en değerli yere beklemeksizin ve aniden hücum et. Kazanmak için planlarını düşmanın hareketlerine göre değiştir. İşte bu nedenle başlangıçta bir bakire gibi ol ve düşman kapısını sana açsın, sonra bir tavşan gibi hızlı hareket et, düşman karşılık vermekte geç kalsın.

Akıllı hükümdar ve erdemli komutan ordusunu savaşa gönderdiğinde düşmana karşı zafer kazanır, başarı kazanmak sıradan kişileri aşan bir iştir, olacakları önceden bilmeyi gerektirir. Olacakları önceden bilmek ruhlar veya hayaletlerden bilgi almayla, geçmişte yaşanmış benzer olaylarla karşılaştırmayla veya astrolojik tahminlerle mümkün değildir, bu bilgi ancak insanlardan alınabilir, bu insanlar da düşmanın durumunu bilenlerdir.